Inwazja Normanów na Anglię nie była jedynym wartym uwagi wydarzeniem 1066 roku, pod koniec roku w dniu 30 grudnia 1066 roku muzułmański tłum szturmował pałac królewski w Granadzie, w Al-Andalus, gdzie ukrzyżował żydowskiego wezyra José Ben Nagrela, a następnie wymordował większość żydowskich mieszkańców. Według "Encyklopedii żydowskiej" z 1906 roku w ciągu jednego dnia wymordowano ponad 1500 żydowskich rodzin, czyli ponad 4000 ludzi. Incydent ten przeszedł do historii jako "masakra Granady"

José Ben Nagrela był wezyrem króla Berberów Badis ibn Habus trzeciego berberyjskiego króla Taify Grenady, podczas rządów mauretańskich w Andaluzji i przywódcą tamtejszej społeczności żydowskiej. Wezyr był z zasadzie zastępcą króla, który nadzorował wykonanie woli króla, uszczegóławiał wytyczne do jej realizacji. Król Badis ibn Habus rządził Grenadą w latach 1038-1073.

Walka o tron królewski Berberów nie różniła się w zasadzie od walki znanej z szlacheckich dworów europejskich, każda śmierć dotychczasowego władcy prowadziła do prób przejęcia tronu przez domniemanych spadkobierców. Nie inaczej było po śmierci króla Habbus ibn Maksan al-Muzaffar, przeciwnicy jego syna Badisa ibn Habusa spiskowali na dworze królewskim, żeby osadzić na tronie królewskim jego kuzyna Yaddair ben Hubasa. Spisek nie powiódł się dzięki lojalności wezyra króla Habbusa, Samuela ibn Naghrela, który zapewnił, że następca tronu, pomimo spisków dworskich, otrzymał co mu się należało. Król Badis ibn Habus nigdy o tym zapomniał.

W czasie swoich rządów król Badis ibn Habus powiększył znacznie swoje królestwo, przejmując kontrolę na Taifą Almerii i pokonując króla Abbada I przyłączył również Taifę Sewilli, po aneksji Taify Malafi obsadził na stanowisku gubernatora Malagi swojego pierworodnego syna Buluggina ibn Badisa, żeby oswoić go z odpowiedzialnością rządzenia i przygotować do przejęcia tronu po jego śmierci. Przez pierwsze szesnaście lat władania wezyrem królewskim pozostawał Samuela ibn Naghrela, po jego śmierci wezyrem został jego syn José Ben Nagrela. W 1064 roku następca tronu Buluggin ibn Badis został otruty, niektórzy twierdzą, że wezyr José Ben Nagrela maczał w tym palce. Na szczęście dla króla miał jeszcze drugiego syna Maksan ibn Badis, który po śmierci brata przeskoczył w kolejce do tronu. W odpowiednim czasie Maksan został wysłany na stanowisko gubernatora w Jaén, gdzie nie radził sobie najlepiej, do tego stopnia, że utacił Jaén na rzecz Taify Sewilli, co więcej został uwięziony w Taifie Toledo.

^{Państwa - taify w roku 1080}

Z racji dużego odstępu czasu to brak jest pełnego obrazu przedstawiającego życie dworskie w Granadzie. Cytując ponownie "Encyklopedię żydowską" z 1906 roku, wezyr José Ben Nagrela "w rzeczywistości rządził królestwem, a wiecznie pijany król Badis był otoczony jego szpiegami". Biorąc pod uwagę ówczesne różne interesy, jakie ścierały się wokół królewskiego tronu, przypuszczam, że część tej historii może być prawdziwa.

Wielokrotnie już wspominałem, że Braberowie byli muzułmanami, którzy zostali siłowo nawróceni na islam przez Arabów, ale nie byli Arabami. Jednakże pieczę na religijną stroną królestwa sprawowali Arabscy imamowie, którzy nie byli zadowoleni ze stanu rzeczy w Granadzie, gdzie rządził de facto rządził żydowski wezyr. Muzułmańscy przywódcy religijni oskarżali wezyra José Ben Nagrela, przed Braberami, o kilka zbrodni. Trudno dociec teraz czy słusznie, czy były to tylko pomówienia. Faktem natomiast jest, że imamowie mieli posłuch wśród społeczności. Jednym z nich był Abu Ishak z Elviry, który próbował zdobyć pozycję na królewski dworze, napisał on wiersz o Żydach w Granadzie:

Nie uważaj za naruszenie wiary zabijać ich, naruszenie wiary byłoby pozwolić im kontynuować.
Oni naruszyli nasze przymierze z nimi, więc jak możesz zostać pociągnięty do odpowiedzialności wobec gwałcicieli?
Jak mogą mieć jakiekolwiek przymierze, gdy są nieczyści i wyniośli?
Teraz jesteśmy pokorni, obok nich, jakbyśmy się mylili i mieli rację!

Wiersz ten jest w pełnej zgodności z wersami Koranu, gdy mówi on o żydach, którzy nie nawrócą się na islam, miał on również zasiać ziarno rewanżu w niezadowolonych ludziach, którzy przed laty próbowali doprowadzić do obsadzenia królewskiego kuzyna na tronie, a ich intrygi zostały przejrzane i wyhamowane przez wezyra Samuela ibn Naghrela i jego poparcie dla króla Badisa ibn Habusa. Wierszyk oburzył króla, który miał pełne zaufanie do wezyra José Ben Nagrela, jak poprzednio miał dla jego ojca. Jednakże Abu Ishak nie napisał tego wiersza dla króla, tylko, żeby podburzyć Braberów przeciw wezyrowi. Dodatkowo rozpuszczono pogłoski, że "wezyr zamierza zabić króla żeby przekazać królestwo w ręce króla Abu Yahyà Muhammad ben Ma'n z Almerii, z którym król Badis toczył obecnie wojnę, a następnie wezyr José Ben Nagrela miał również zabić króla Abu Yahyà Muhammad ben Ma'n, żeby móc samodzielnie rządzić".

Wiadomo, skoro potwierdzili to imamowie to lud uwierzył, że musi to być prawda. Tak więc w dniu 30 grudnia 1066 roku w przeświadczeniu, że czynią co właściwe, gdyż imamowie powiedzieli im, że to słuszne, doszło do ogólnego powstania, tylko, że nie przeciwko samemu królowi, ale przeciwko wezyrowi i innym Żydom mieszkającym w Granadzie. Po sforsowaniu wejścia do królewskiego pałacu, pojmali i ukrzyżowali wezyra José Ben Nagrela, a następnie rozbiegli się po mieście w poszukiwaniu Żydów, mordując każdego napotkanego, bez względu na płeć i wiek. W ciągu jednego dnia zamordowano ponad 1500 żydowskich rodzin, co miało dać ponad 4000 ofiar.

Miejsce zamordowanego wezyra zajął arabski wezyr Al-Naya, który niedługo później został zamordowany przez mozaraba ¹ Abu-I-Rabbi, który z kolei zajął jego miejsce u boku króla. Wezyr Abu-I-Rabbi pomógł królowi Badisowi ibn Habusa dopilnować, aby jego wnuk Abdallah ibn Buluggin, syn zatrutego pierworodnego Buluggina ibn Badisa, zastąpił go na tronie po śmierci, co też stało się, gdy Badis ostatecznie zmarł w 1073 roku.

¹ mozarabowie - chrześcijanie żyjący na Półwyspie Iberyjskim pod dominacją Arabów. Częściowo zarabizowani – przyjęli język i kulturę. Aż do rozwoju rekonkwisty w XI wieku mieli sporą swobodę wyznania.

---

Subiektywne opracowanie, które ma na celu przybliżyć czytelnikowi w sposób przystępny wydarzenia historyczne, wspomagałem się materiałami z Wikipedii i innymi. Obrazy pochodzą z Wikimedia na licencji CC0.