W 475 roku Cesarstwo Zachodniorzymskie było już w rozkładzie, jeżeli spojrzymy na mapę przedstawiającą terytorium zarządzane przez cesarza Juliusza Neposa to rysuje nam się obraz wielkiego imperium obejmujący Italię, Galię, Hiszpanię, Brytanię, Dalmację i część Afryki Północnej na zachód od Cyrenajki. W rzeczywistości realna władza cesarza sięgała tylko Włoch i południowej Galii. W tamtym czasie słynne legiony rzymskie nie były w rzeczywistości rzymskie, gdyż Niemcy opanowali armię i to niemieccy generałowie byli prawdziwą potęgą za cesarskim tronem.

Moneta z podobizną cesarza Juliusza Neposa

W 395 roku Teodozjusz Wielki trwale podzielił Cesarstwo Rzymskie pomiędzy synów na dwie części – wschodnią i zachodnią. Pomimo tego rozdziału to Cesarstwo Bizantyjskie pełniło funkcję nadrzędną nad Cesarstwem Zachodniorzymskim. Cesarz bizantyński Leon I osobiście wyznaczył Juliusza Neposa na cesarza, podobnie jak uczynił to z jego poprzednikiem.

Podobnie jak we współczesnym świecie, tak samo było w V wieku, cesarz Juliusz Neposa był głównym dowódcą rzymskich legionów, podobnie jak obecnie prezydent Stanów Zjednoczonych jest głównodowodzącym amerykańskich sił zbrojnych. Tak samo jak prezydent USA ma swoje zastępcę do spraw militarnych w osobie Sekretarza Obrony, tak cesarz rzymski miał swojego Stratega, który działał jako jego zastępca faktycznie zarządzający codziennymi sprawami rzymskich legionów. W 475 roku cesarz Juliusz Neposa mianował Strategiem niemieckiego wodza, generała Orestesa. Generał Orestes wyróżniał się wybitnymi osiągnięciami militarnymi i doskonałą reputacją, ale nie tylko tym, miał również własne wybujałe ambicje.

Wkrótce po nominacji, biorąc pod uwagę, że dowodzona przez niego armia była bardziej lojalna jemu niż cesarzowi rozpoczął rebelię w celu obalenia cesarza Juliusza Neposa. W dniu 28 sierpnia 475 roku generał Orestes i jego legiony zdobyły Rawennę, która to była stolicą Cesarstwa (przeniesiono ją z Rzymu w 402 roku). Cesarz Juliusz Neposa uszedł z życiem i uciekł do Dalmacji, gdzie jego rodzina była na tyle silna, żeby zachować niezależności od Cesarstwa Zachodniorzymskiego.

Dla legionistów walczących u boku generała, było oczywistym, że to generał Orestes zostanie teraz cesarzem, jednak on nie chciał o tym słyszeć, zainstalował natomiast na tronie cesarskim swojego syna Romulusa Augusta, który właśnie skończył szesnaście lat. Dlaczego tak postąpił? Według niepotwierdzonych źródeł żona generała Orestesa była w jakimś stopniu spokrewniona ze słynnym Juliuszem Cezarem, a więc syn generała miał odpowiedni rodowód. Jedno jest pewne, że młody cesarz zawsze robił dokładnie to kazał mu jego ojciec. Jednak nie robił tego zbyt długo.

Koalicja najemników Herulów, Skirów i Turcilingów, biorących udział w rebelii, która zmusiła do ucieczki cesarza Juliusza Neposa, zażądała od cesarza Romulusa Augusta jedną trzecią ziem włoskich. Zdaje się, że żądania nie dotyczyły młodego cesarza ale jego ojca, który zdecydowanie odmówił. Wódz Skirów generał Odoacer poprowadził swoich ludzi do kolejnego puczu, którego celem był Strateg generał Orestes. Został on schwytany w pobliżu Piacenzy w dniu 28 sierpnia 476 roku, czyli dokładnie rok po rebelii, którą sam dowodził. Generał Odoacer nie był łaskawy dla swojego wcześniejszego przełożonego, generał Orestes został natychmiast stracony.

Cesarz Romulus August oddaje koronę generałowi Odoacerowi

Po zabiciu generała Orestesa, wódz Skirów skierował swoje wojska przeciwko Rawennie, zdobywając w krótkim czasie miasto. Dla młodego cesarza miał ofertę nie do odrzucenia, w dniu 4 września 476 roku cesarz Romulus August zrzekł się tronu. Datę tę się zwykło przyjmować współcześnie za koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego.

Po zrzeczeniu się tronu przez młodego cesarza, generał Odoacer przekonał rzymski senat, by ten wysłał przedstawicieli do cesarza bizantyjskiego Zenona prosząc o zjednoczenie cesarstwa, natomiast generał Odoacer miał zostać awansowany do klasy patrycjuszy i wyznaczony jako zarządca Włoch w imieniu cesarza Zenona. Cesarz Zenon nie zgodził się od razu na przedstawioną propozycję, zapytał dlaczego senat nie wyznaczy na cesarza Juliusza Neposa, który został wyznaczony przez jego poprzednika cesarza Leona I. Jednak była to tylko forma kurtuazji ze strony cesarza Zenona, gdyż po chwili zgodził się na propozycję. Generał Odoacer rządził Włochami jako pierwszy król Włoch, a także jako wasal cesarza bizantyjskiego.

Co stało się z cesarzem Romulusem Augustem? Według wielu historyków generał Odoacer nie upatrywał w nim rywala, więc żył sobie spokojnie na koszt państwa. Według filmowej fikcji twórców filmu “Ostatni legion”, gdzie Romulus August jest kluczową postacią, utożsamia się go z z królem Brytanii - Utherem Pendragonem, pogromcą złego króla Vortigerna i ojcem króla Artura. Ale to zdecydowanie konfabulacje scenarzystów, które nie mają żadnego potwierdzenia w dokumentach historycznych.

---

Subiektywne opracowanie, które ma na celu przybliżyć czytelnikowi w sposób przystępny wydarzenia historyczne, wspomagałem się materiałami z Wikipedii i innymi. Obrazy pochodzą z Wikimedia na licencji CC0.